Koronawirus - słownik pojęć

Koronanwirus – co musisz wiedzieć w związku z jego obecnością. Wiele ośrodków naukowych pracuje nad szczepionką przeciwko COVID-19, a jeden nawet już taką szczepionkę opracował. Zanim jednak przejdzie ona wszystkie testy I wejdzie do użycia, minie co najmniej rok. Dlatego, dopóki nie mamy skutecznego sposobu zapobiegania zarażeniom, trzeba postawić na te, które są obecnie dostępne.

Jakie? O tym właśnie jest ten tekst.

Zanim nowy wirus zostanie ogłoszony pandemicznym, musi spełnić trzy kryteria:
skutecznie przenosić się z człowiek na człowieka, owocować chorobą lub śmiercią oraz
pojawiać się na całym świecie. Koronawirus, czyli SARS-CoV-2, jak na razie spełnił
pierwsze dwa kryteria i jest na najlepszej drodze, by spełnić także trzecie – wielu
epidemiologów spekuluje, że stanie się to przed końcem marca. Na koniec lutego 2020
potwierdzono jego obecność go w 53 krajach. 30 stycznia WHO ogłosiła COVID-19 Tak
nazywana jest infekcja, wywoływana przez SARS-CoV-2) „zagrożeniem zdrowia
publicznego o zasięgu międzynarodowym”.
Końcówka lutego 2020 obejmuje ponad 80 tys. oficjalnie potwierdzonych zarażeń na
całym świecie oraz żniwo ponad 2,6 tys. osób, które nie przeżyły infekcji. Nie będziemy
jednak w tym tekście śledzić liczb osób zarażonych, bo zmieniają się one z dnia na dzień.
Ważniejsze, to zrozumieć, jak zachowuje się wirus i jak się to przekłada na nasze
bezpieczeństwo – czyli co robić, by zmniejszyć ryzyko infekcji.

Krótki słowniczek:

- SARS-CoV-2 – oficjalna nazwa wirusa. Przedrostek SARS w nazwie powoduje, że
wirus ten bywa mylony z pierwszym koronawirusem SARS, wywołującym infekcje w
latach 2002-2003. Akronim SARS oznacza Severe Acute Respiratory Syndrome, czyli
ostry zespół niewydolności oddechowej – a więc stanowi opis skutków zakażenia
wirusem, a oba wirusy skutkują podobną infekcją. Dla odróżnienia, obecnie aktywnemu
wirusowi dodaje się liczbę porządkową: CoV-2, czyli koronawirus drugi, a czasem
używa się też daty, np. 2019 n-CoV.
- COVID-19 – oficjalna nazwa infekcji, wywoływanej przez wirusa SARS-CoV-2


Koronawirus – podstawy wiedzy

1. Historia.

Sporo tego, co wiemy obecnie o SARS-CoV-2, pochodzi m.in. z analogii
z innymi koronawirusami - Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS-CoV
2002, Betacoronavirus, podrodzaj Sarbecovirus), Middle East Respiratory
Syndrome (MERS-CoV 2012, Betacoronawirus, podrodzaj Merbecovirus) i
endemicznym szczepem ludzkim (HCoV). COVID-19 prezentuje podobną
patologiczność. Pierwszy z nich SARS, także powodował ciężkie zapalenie płuc.
Śmiertelność wynosiła 10 proc. - z powodu tego wirusa zachorowało 8 096
osób, a zmarły 744. Drugi wirus, MERS, okazał się jeszcze bardziej zjadliwy: w
jego przypadku śmiertelność wynosiła ok. 35 proc. Analiza genetyczna SARS-
CoV-2 wykazała, że wirus ten jest blisko spokrewniony z SARS-CoV i klastrami w
obrębie rodzaju Betacoronavirus/, Sarbecovirus.

2. Zjadliwość.

SARS-CoV-2 jest mniej zjadliwy od swoich poprzedników, ponieważ
jak do tej pory śmiertelność ogółem wśród zakażonych (dane WHO) wynosi ok.
3 proc. Jednak wskaźnik śmiertelności zależy silnie od wieku zarażonej osoby, w
skrócie: im jesteśmy starsi, tym groźniejsza może się dla nas okazać infekcja.
Dane liczbowe są takie: wiek 80 lat i więcej – 14 proc. zgonów, osoby 70-79 lat –
8 proc. zgonów, wiek 60-69 – śmiertelność 3,6 proc., wiek 50-59 – śmiertelność
1.3 proc., osoby 40-49 lat - 0.4 proc. przypadków śmiertelnych. W grupach
wiekowych od 10 do 30 lat śmiertelność COVID 19 wynosi 0.2 proc., wśród
dzieci oficjalnie nie zanotowano żądnego przypadku śmiertelnego. Co więcej, 78
proc. chorych przechodzi chorobę z umiarkowanym nasileniem, przebieg
poważny infekcja przybiera w 22 proc. przypadków.

3.Zakaźność.

Pod względem zakaźności SARS-CoV-2 tylko trochę przewyższa
„zwykłą” grypę – jedna osoba zakaża średnio 1.3 – 2.2 osób.

4. Droga zakażenia.

Infekcja przenosi się z człowieka na człowieka drogą
kropelkową, poprzez kontakt z zakażoną wirusem wydzieliną, unoszącą się w
powietrzu lub znajdującą się na przedmiotach. Okres inkubacji wynosi średnio
między dwa a dziesięć dni.

5. Zdolność do przetrwania.

Meta analiza, opublikowana the Journal Hospital
InfectionI stwierdza, że SARS-CoV-2może przetrwać na niektórych
powierzchniach nawet dłużej, niż tydzień. Przeprowadzono 22 spore badania,
poświęcone zdolności wirusów z grupy koronawirusów do przetrwania na
różnych powierzchniach. Okazuje się, że długość tego przetrwania zależy od
rodzaju powierzchni oraz warunków otoczenia. Wszystkie wirusy z grupy
koronawirusów dłużej potrafią przetrwać na szkle, metalu i plastyku – aż do 10
dni. Źle znoszą jednak temperaturę powyżej 40 stopni Celsjusza.

6. Towary z Chin.

Pojawiło się wiele pytań, dotyczących towarów, zakupionych w
Chinach i wysłanych pocztą. Takie towary nie stanowią zagrożenia, ponieważ
podróżują znacznie dłużej, niż przywołane 10 dni. W dodatku można je bardzo
łatwo zdezynfekować po dotarciu do celu, jako że:

7. Wrażliwość.

Wirusy SARS-CoV-2 są wrażliwe na powszechnie stosowane środki
dezynfekcyjne. Produkt, składający się w 62-71 proc. z etanolu, 0.5 proc. z wody
utlenionej albo 0.1 proc. sodium hypochlorite deaktywuje wirusa w czasie
krótszym, niż 60 sekund.
Koronawirus – jak zminimalizować ryzyko zakażenia
Amerykańska firma biotech, Moderna, opracowała pierwszą wersję szczepionki
przeciwko COVID-19 i zaprezentowała ją w National Institute of Allergy and Infectious
Diseases. Teraz szczepionka będzie badana pod względem skuteczności, a następnie
bezpieczeństwa. To oznacza, że upłynie co najmniej 18 miesięcy, zanim szczepionka
trafi do mas.

Zostaje nam, zatem, we własnym zakresie zadbać o bezpieczeństwo. Na czym powinno to polegać?

1. Mycie dłoni.

Brzmi banalnie, a ma fundamentalne znaczenie w zapobieganiu
zakażeniom. Najczęstszą drogą zakażenia są bowiem zanieczyszczone
powierzchnie i przedmioty, których dotykamy i z których własną dłonią
przenosimy wirusa na błony śluzowe (usta, noc, oczy). Nawet nie wiemy, jak
często nieświadomie dotykamy twarzy w ciągu dnia! Różne źródła podają różne
liczby: jedne mówią, że 19 razy na godzinę, inne że 27 razy dziennie. Dokładne
dane nie są właściwie istotne; ważne jest tylko to, że kontakt dłonie-twarz jest
każdego dnia wielokrotnie powtarzany i że każdy taki kontakt może być
potencjalnie niebezpieczny. Dlatego właśnie mycie rąk jest kluczowym
elementem profilaktyki.
Jak prawidłowo i bezpiecznie myć dłonie. Ręce trzeba myć jak najczęściej,
najlepiej za każdym razem, nim dotkniemy twarzy, przed jedzeniem czy po
kontakcie z przedmiotem lub powierzchnią, której dotykał ktoś inny. Do mycia
używajmy mocno ciepłej wody (wirus nie lubi wysokiej temperatury) i mydła.
Dłonie trzeba namydlić bardzo dokładnie, włącznie z przestrzeniami pomiędzy

pacami, namydlmy także kciuk dookoła oraz nadgarstki. Mycie powinno trwać
20-40 sekund. Jeśli nie mamy możliwości umycia rąk, stosujmy żele
antybakteryjne i dezynfekujące oraz odkażające chusteczki. Jeśli jednak
możemy wybierać, dokładne mycie dłoni jest skuteczniejsze, iż dezynfekujące
żele czy chusteczki.

2. Dezynfekcja.

Można do niej użyć sprayu do dezynfekowania powierzchni, do
kupienia w aptece. Można sobie zrobić własny spray np. ze spirytusu; ważne, by
zwierał min. 75 proc. alkoholu. Warto dezynfekować klawiaturę i myszkę,
telefon (komórkowy i stacjonarny), klucze, klamki, włączniki światła, poręcze
mebli, guziki w windzie. Do takiej dezynfekcji można użyć środka na alkoholu ale
też można myć je wodą z dodatkiem środków czyszczących, zawierających chlor.
Pierzmy codziennie odzież w najwyższej dopuszczalnej temperaturze.

3. Zachowanie.

Unikajmy wszelkich miejsc, w których będzie dużo ludzi. Starajmy
się utrzymywać dystans co najmniej 1.5 metra od innych osób, na taką odległość
jesteśmy raczej bezpieczni. Na jakiś czas lepiej zrezygnować z kina, komunikacji
miejskiej czy zatłoczonych centrów handlowych. Używajmy płatności
zbliżeniowych, bo wtedy nie trzeba dotykać terminala kartą. Unikajmy
pomieszczeń, w których jest klimatyzacja, łącząca kilka pomieszczeń. Unikajmy
też dzielenia z innymi przedmiotów codziennego użytku.
Koronawirus – czy nosić maseczki i jakie?
Z aptek zniknęły maseczki, włącznie z jednorazowymi maseczkami chirurgicznymi. Czy
noszenie takiej maseczki pomoże uniknąć zachorowania?

4. Maseczki chirurgiczne.

Większość zwyczajnych maseczek może nas ochronić
przed zawieszonymi w powietrzu drobinkami wydzieliny, mogącymi nieść
wirusa. Jednak przed samym zakażeniem nie chronią. Jednorazowe maseczki
wykonane z gazy lub materiału zaburzają przepływ powietrza i zatrzymują
wilgoć z ludzkiego oddechu. Wirusy najlepiej czują się na wilgotnych
powierzchniach, więc – jeśli trafią na taką maseczkę – będą się na niej ochoczo
rozwijać. Takie maseczki należy nosić krótko – najwyżej kilka godzin. Należy ją
zdjąć natychmiast, jak tylko zrobi się wilgotna. Raz użytej, ponownie założyć nie
wolno. Zdejmujemy taką maseczkę rozwiązując sznurki z tyłu głowy, nie wolno
dotykać części, zakrywającej twarz. Zdjętą maseczkę należy wyrzucić do
zamykanego kosza na śmieci, a nową założyć dopiero po dokładnym umyciu rąk.
W trakcie noszenia maseczki unikajmy jej dotykania.
Zarażeni. Takie chirurgiczne maseczki powinni nosić nie tyle ludzie, chcący
uniknąć zakażenia, co osoby już wykazujące objawy. W ich przypadku ma to
głęboki sens, bowiem maseczki zapobiegają rozsiewaniu zawierającego
zakażoną wydzielinę aerozolu podczas kaszlu czy kichania.

3. Półmaski filtrujące.

Zakrywają nos i usta. Posiadają zdolność absorbowania
aerozoli i cząstek stałych, pyłów i dymu, zawieszonych w powietrzu i
niewidocznych gołym okiem. W zależności od stopnia ochrony, półmaski
filtrujące dzielą się na trzy typy: FFP1, FFP2 i FFP3. Akronim FFP oznacza
„filtering face piece”. Maski, klasyfikowane według tych klas, muszą spełniać
normy, określone w europejskim standardzie EN 149:2001+A1:2009.
Klasa 1 (FFP1) ma skuteczność filtracji 80 proc., przeciek wewnętrzny (czyli ilość
powietrza, która może się dostać pod maskę z zewnątrz) wynosi ok. 25 proc. Ta klasa
masek zatrzymuje cząstki o wielkości do 0,6 μm. Najczęściej używa się ich w przemyśle
budowlanym czy spożywczym.
Klasa 2 (FFP2) ma skuteczność filtracji w granicach 94 proc. Wychwytuje cząstki o
wielkości do 0,6 μm. Chroni przed cząsteczkami aerozolu, dymem i pyłami. Całkowity
przeciek wewnętrzny w tej klasie nie może przekroczyć 11 proc. Stosowane są w
przemyśle metalowym lub w górnictwie. Pracownicy tych sektorów stykają się z
czynnikami, które w dłuższej perspektywie prowadzą do rozwoju chorób układu
oddechowego (np. rak płuc) i znacząco zwiększają ryzyko poważnych powikłań, takich
jak gruźlica płuc.
Klasa 3 (FFP3) posiada skuteczność filtracji na poziomie 97 proc. Całkowity przeciek
wewnętrzny wynosi maksymalnie 5 proc. Są stosowane do ochrony przed cząstkami
stałymi i ciekłymi o wysokiej toksyczności. Ta i tylko ta klasa ochrony skutecznie
filtruje cząsteczki substancji rakotwórczych i radioaktywnych oraz chorobotwórcze,
takie jak wirusy, bakterie i zarodniki grzybów. Klasa FFP3 jest najwyższą klasa ochrony
dróg oddechowych przed zanieczyszczeniami i drobnoustrojami. Używa się ich w
przemyśle chemicznym oraz w zastosowaniach medycznych.

Dopasowanie. Maseczki występują w rozmiarach S, M i L. Muszą być dobrane
odpowiednio do rozmiaru twarzy. Najlepiej jest wybierać takie, które posiadają
specjalny klips, umożliwiający dopasowanie maseczki do kształtu nosa oraz zawór
wydechowy. Zawór wydechowy znacznie zmniejsz tzw. opór wydechowy oraz redukuje
ciepło i wilgoć, zapobiegając ich zbieraniu się w masce. To nie tylko poprawia komfort
oddychania, ale też mniejsza ryzyko, że na wilgotnym materiale zaczną się rozwijać
drobnoustroje. W przypadku ochrony przed SARS-CoV najlepiej sprawdzą się maski
klasy FFP3, ale klasa FFP2 także skutecznie zmniejsza ryzyko kontaktu z wirusem w
codziennych warunkach. Klasa FFP3 jest konieczna w przypadku pracowników służby
zdrowia, mających kontakt a chorymi. Zwykłym „zjadaczom chleba”, idącym np. na
zakupy do centrum handlowego, maska klasy FFP2