WSTĘP
Do testów wykrywających narkotyki i środki uzależniające w moczu należą zarówno proste testy immunologiczne, jak i złożone procedury analityczne. Szybkość i czułość oznaczeń immunologicznych sprawiły, że są one najczęściej polecanymi testami przesiewowymi do wykrywania wielu narkotyków i środków uzależniających w tym tzw. „dopalaczy” w moczu.
Czas utrzymywania się różnych substancji uzależniających w moczu na poziomie wykrywalnym zależy od wielu czynników, takich jak częstotliwość i ilość użytego narkotyku, szybkość przemiany materii, szybkość wydalania, okres półtrwania narkotyku oraz wiek użytkownika narkotyku, wagi ciała, aktywności i diety.
ZASADA METODY
MultiDop Panel jest jednostopniowym testem immunologicznym opartym na zasadzie konkurencyjnego wiązania. Narkotyk/metabolit narkotyku obecny w badanym moczu konkuruje z koniugatem narkotyku/metabolitu o określoną liczbę miejsc wiązania na specyficznych przeciwciałach. Proces konkurencji odbywa się na podłużnej membranie paska testowego, na której w początkowym odcinku naniesiono koniugat monoklonalnych przeciwciał z barwnymi cząsteczkami, natomiast w strefie testowej T unieruchomiono koniugat narkotyku/metabolitu. Po zanurzeniu testu panelowego w badanym moczu, obecny w strefie początkowej każdego paska testowego koniugat przemieszcza się siłami kapilarnymi wraz z moczem wzdłuż membrany do unieruchomionego koniugatu narkotyku/metabolitu narkotyku. Jeśli w badanym moczu nie występuje narkotyk/metabolit narkotyku, to zachodzi reakcja wiązania koniugatu narkotyku/metabolitu
narkotyku z przeciwciałem z barwnego koniugatu i w strefie testowej T tworzy się barwny prążek. Tak więc barwny prążek w strefie testowej pojawia się wówczas, gdy w moczu nie występuje narkotyk/ metabolit narkotyku.
Jeśli w badanym moczu występuje narkotyk/metabolit narkotyku, to konkuruje on z koniugatem narkotyku/metabolitu narkotyku znajdującym się w strefie testowej T o miejsca wiązania przeciwciał w barwnym koniugacie przeciwciał. Jeśli w moczu występuje odpowiednia ilość narkotyku/metabolitu narkotyku, to wypełnia on określoną liczbę miejsc wiążących, co zabezpiecza przed związaniem barwnego koniugatu z koniugatem narkotyku/metabolitu narkotyku w strefie testowej T. Tak więc brak barwnego prążka w strefie testowej wskazuje na obecność narkotyku/metabolitu narkotyku w moczu. Na pasku membrany została wyodrębniona strefa kontrolna C, w której prążek pojawia się na skutek innej reakcji antygen-przeciwciało, aby wskazać czy test został właściwie przeprowadzony. Prążek ten pojawia się bez względu na obecność narkotyku lub jego metabolitu w moczu.
PRZECHOWYWANIE TESTÓW
- Testy zapakowane w szczelne kopertki ochronne przechowywać w temperaturze (2 30C) do daty ważności podanej na opakowaniu.
- Test powinien pozostać w kopertce ochronnej do momentu wykonania testu.
- Nie zamrażać.
- Testy należy chronić przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych.
- Test jest wrażliwy na wilgoć i powinien być wykonany zaraz po otwarciu ochronnej kopertki. Zanieczyszczenie biologiczne pojemników na mocz może prowadzić
- do fałszywych wyników.
SPRZĘT WYMAGANY DODATKOWO - NIE DOSTARCZANY
- Pojemniki do pobrania próbek moczu
- Mocz kontrolny dodatni i ujemny
- Minutnik
CHARAKTERYSTYKA WYKRYWANYCH PARAMETRÓW
Alfa-pirolidynowalerofenon (α-PVP)
α-PVP (Flakka, narkotyk zombie) to organiczny związek chemiczny, pirolidynowa pochodna walerofenonu, wykazująca podobieństwo do katynonu (pochodnej amfetaminy). Ma właściwości stymulujące, empatogenne i euforyczne. W nielegalnym obrocie narkotykami α-PVP pojawił się na początku XXI wieku. Może występować w formie sproszkowanej (przypomina drobne kryształki, sól do kąpieli lub żwirek, który używa się do akwariów). Można go zażyć w postaci tabletki, wstrzyknąć dożylnie, wypalić lub wciągnąć nosem. Po jego zażyciu pojawiają się: uczucie euforii, podwyższona czujność i bezsenność, pobudzenie psychoruchowe - po jego zażyciu ludzie stają się agresywni, dysponują wręcz "nadludzką siłą" i są odporni na ból. MultiDop Panel wskazuje wynik dodatni dla α-PVP, gdy stężenie α- PVP w moczu przekracza poziom 500 ng/ml.
Klonazepam (CLO)
Klonazepam to organiczny związek chemiczny z grupy benzodiazepin, stosowany jako lek psychotropowy o silnym i długotrwałym działaniu przeciwdrgawkowym i przeciwlękowym. Działa również uspokajająco, umiarkowanie nasennie i zmniejsza napięcie mięśni szkieletowych. Całkowity czas działania leku wynosi ponad 24 godziny, a czas połowicznego rozpadu 30-40 h. Długotrwałe przyjmowanie klonazepamu może powodować tolerancję, uzależnienie i zespół odstawienia, który występuje u jednej trzeciej pacjentów leczonych klonazepamem przez okres dłuższy niż cztery tygodnie. Klonazepam, charakteryzuje się szybkim początkiem działania, wysoką skutecznością i niską toksycznością w przypadku przedawkowania. MultiDop Panel wskazuje wynik dodatni dla klonazepamu, gdy jego stężenie w moczu przekracza poziom 150 ng/ml.
2-etylideno-1,5-dimetylo-3,3-difenylopirolidyna (EDDP)
Metadon jest ciekawą substancją, ponieważ jego podstawowe metabolity w moczu (EDDP i EMDP) mają strukturę cykliczną, co powoduje, że są bardzo trudne do wykrycia za pomocą testów immunologicznych ukierunkowanych na związek macierzysty. Mając na uwadze ten problem, istnieje część populacji sklasyfikowana jako "szerokie metabolizatory" metadonu. U tych osób próbka moczu może nie zawierać wystarczającej ilości metadonu macierzystego, aby uzyskać dodatni wynik badania na obecność tej substancji, nawet jeśli osoba przyjmowała metadon. EDDP stanowi lepszy marker dla metadonu w moczu niż metadon niezmetabolizowany. MultiDop
Panel wskazuje wynik dodatni dla EDDP, gdy jego stężenie w moczu przekracza poziom 100 ng/ml.
Fentanyl (FYL)
Fentanyl jest syntetycznym opioidem, około 100 razy silniejszym od morfiny. Jest to organiczny związek chemiczny, pochodna piperydyny; syntetyczny środek przeciwbólowy i anestezjologiczny (anestetyk). Pobudza wytwarzanie serotoniny, zmniejsza stężenie endorfin w osoczu. Ma bezpośredni wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Podobnie jak inne opioidy powoduje bardzo silne uzależnienie. W celach rekreacyjnych fentanyl przeważnie jest palony, wstrzykiwany lub zażywany doustnie (wchłania się przez błony śluzowe jamy ustnej). Powoduje błogostan, znieczulenie, przyjemne otępienie, rozluźnienie mięśni, rozleniwienie, senność, delikatną euforię,
poza tym posiada charakterystyczne dla innych opioidów działanie powodujące odsunięcie wszelkich problemów, uczucie, że zło zniknęło. Sny w trakcie odurzenia fentanylem są niezwykle realistyczne, w niektórych przypadkach są to sny świadome. Właściwości te sprawiają, że jest to niezwykle silnie uzależniająca substancja, która może powodować uzależnienie fizjologiczne. Fentanyl jest niezwykle niebezpiecznym narkotykiem ze względu na ograniczoną możliwość dawkowania. W większych dawkach powoduje senność nie do pokonania oraz wymioty. Przedawkowanie go powoduje depresję ośrodka oddechowego, co w konsekwencji prowadzi do śmierci przez uduszenie. MultiDop Panel wskazuje wynik dodatni dla FYL, gdy jego stężenie w moczu przekracza poziom 200 ng/ml.
Dietyloamid kwasu lizergowego (LSD)
Dietyloamid kwasu lizergowego (LSD) to biały proszek lub klarowna, bezbarwna ciecz. LSD jest produkowany z kwasu lizergowego, który występuje naturalnie w grzybie sporyszu, rosnącym na pszenicy i życie. Jest to substancja dostępna w postaci cieczy, proszku, tabletek i kapsułek. LSD jest rekreacyjnie używany jako halucynogen ze względu na zdolność do zmiany ludzkiej percepcji i nastroju. LSD stosuje się głównie doustnie, ale można go podawać wziewnie, wstrzykiwać i stosować przezskórnie. LSD jest nieselektywnym agonistą 5-HT, może wywierać działanie halucynogenne poprzez interakcję z receptorami 5-HT2A jako częściowy agonista. LSD ma okres półtrwania w osoczu 2,5-4 godziny. Metabolity LSD obejmują N-desmetylo-LSD, hydroksy-LSD, 2-okso-LSD i 2-okso-3-hydroksy-LSD. Wszystkie te metabolity są nieaktywne. LSD można zazwyczaj wykryć w moczu przez okres 2-5 dni. MultiDop Panel wskazuje dodatni wynik dla LSD, gdy jego stężenie
w moczu przekracza poziom 20 ng/ml.
6-monoacetylomorfina (6-MAM)
6-monoacetylomorfina (6-MAM) lub 6-acetylomorfina (6-AM) to jeden z trzech aktywnych metabolitów heroiny (diacetylomorfiny). Pozostałe to morfina i znacznie mniej aktywna 3-monoacetylomorfina (3-MAM). Ponieważ 6-MAM jest metabolitem unikalnym dla heroiny, jego obecność w moczu potwierdza użycie heroiny. Jest to istotne, ponieważ testy wykrywają zazwyczaj morfinę, która jest metabolitem wielu legalnych i nielegalnych opiatów/opioidów, takich jak kodeina, siarczan morfiny i heroina. Śladowe ilości 6-MAM, specyficznego metabolitu heroiny, są wydalane przez około 6–8 godzin po zażyciu heroiny, więc próbka moczu musi zostać pobrana niedługo po ostatnim użyciu heroiny. Obecność 6-MAM w moczu sugeruje, że heroinę stosowano niedawno, w ciągu ostatniego dnia. MultiDop Panel wskazuje wynik dodatni dla 6-MAM, gdy jego stężenie w moczu osiąga poziom 10 ng/ml. Jest to sugerowana wartość graniczna dla dodatnich próbek, określona przez Administrację ds. Nadużywania Substancji i Zdrowia Psychicznego (SAMHSA, USA).
Metylokatynon (MCAT)
Metylokatynon jest alkaloidem monoaminowym i psychoaktywnym stymulantem, zastępującym katynon. Metylokatynon jest bardzo uzależniającym narkotykiem, przede wszystkim psychicznie, a większość objawów uzależnienia od narkotyku ma charakter emocjonalny lub psychologiczny. Został spopularyzowany i nadal jest sprzedawany pod mylącymi nazwami "sole do kąpieli", "nawozy roślinne" lub "chemikalia badawcze", ale w rzeczywistości jest silnym psychostymulatorem stosowanym jako narkotyk. Efekty jego użycia trwają
zwykle od 4 do 6 godzin. Zazwyczaj jest wdychany, ale może być palony, wstrzykiwany lub przyjmowany doustnie. Skutki krótkotrwałego zatrucia są podobne do tych powodowanych przez crack lub metamfetaminę: stymulacja częstości akcji serca i oddychania; uczucie euforii; utrata apetytu; zwiększona czujność; rozszerzone źrenice; nieznacznie podwyższona temperatura ciała. Ostre zatrucie przy wyższych dawkach może również powodować: bezsenność, drżenie i skurcze mięśni, gorączkę, bóle głowy, drgawki, nieregularne tętno i oddychanie, lęk, niepokój, paranoję, halucynacje i złudzenia. MultiDop Panel wskazuje dodatni wynik dla MCAT, gdy stężenie jego metabolitu
w moczu przekracza poziom 500 ng/ml.
3,4-metylenodioksypirowaleron (MDPV)
3,4-metylenodioksypirowaleron (MDPV) jest psychoaktywnym narkotykiem o właściwościach pobudzających, który działa jak inhibitor wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy. Został po raz pierwszy opracowany w latach 60 przez zespół w Boehringer Ingelheim. MDPV pozostał niejasnym stymulantem aż do około 2004 roku, kiedy był sprzedawany jako nowatorski lek. Produkty oznaczone jako sole do kąpieli zawierające MDPV były wcześniej sprzedawane jako substancje rekreacyjne na stacjach benzynowych i w sklepach, jako kadzidła. Substancja była stosowana w leczeniu przewlekłego zmęczenia i anoreksji, ale powodowała problemy nadużywania i uzależnienia. Osoba po użyciu MDPV odczuwa: pobudzenie, podwyższenie koncentracji, zwiększoną czujność, bezsenność, podniecenie seksualne, niepokój, nerwowość, przyspieszony rytm serca, brak łaknienia, nudności. Przedmiotowo można stwierdzić podwyższone ciśnienie tętnicze oraz nadmierną
potliwość. Wśród działań niepożądanych MDPV wymienia się: przekrwienie oczu, częstoskurcze, silne bóle głowy, osłabienie mięśni, szczękościsk, ból nerek, duży niepokój, apatię, bezsenność z jednoczesnym pobudzeniem, lęki, w skrajnych przypadkach lub przy zażywaniu dużych dawek przez długi czas: napady paniki, przewlekłe stany psychotyczne. MultiDop Panel wskazuje dodatni wynik dla MDPV, gdy jego stężenie w moczu przekracza poziom 1 000 ng/ml.
Mefedron (MEP)
Mefedron, znany również jako 4-metylometkatynon (4-MMC) lub 4-metyloefedron, jest syntetycznym lekiem stymulującym, podobnym do amfetaminy i katynonu. Nazwy potoczne to: dron, 12M-CAT, White Magic i meow meow. Jest chemicznie podobny do związków katynonowych znalezionych w roślinie Khat we wschodniej Afryce. Mefedron występuje w postaci tabletek lub proszku, który użytkownicy mogą połykać, wdychać lub wstrzykiwać, wywołując podobne efekty jakie daje MDMA, amfetamina i kokaina. Po przyjęciu doustnym dawki 150-250 mg obserwuje się pobudzenie, euforię chęć rozmowy, umiarkowane pobudzenie seksualne, zwiększenie
czujności, otwartość oraz poprawę nastroju (efekty pojawiają się po 45-120 minutach i trwają do 2-4 godzin, podobnie do kokainy). Działania niepożądane to: nadmierne pocenie się (tzw. pot mefedronowy o specyficznym ostrym zapachu), bóle i zawroty głowy, zwiększenie ciśnienia tętniczego, skurcz naczyń obwodowych (charakterystyczne zimne, niebieskie palce), hipertermia, tachykardia, uczucie fali zimna, ból i krwawienie z nosa bezpośrednio po zażyciu, rozszerzenie źrenic, oczopląs, sztywność mięśniowa, szczękościsk, bruksizm, drgawki, nudności, zmiany skórne, trudności z koncentracją, nadpobudliwość, zaburzenia pamięci i świadomości, słowotok, gonitwa myśli, a także halucynacje i omamy. MultiDop Panel wskazuje dodatni wynik dla MEP, gdy jego stężenie w moczu przekracza poziom 500 ng/ml.
Syntetyczna marihuana (K2 Spice)
Syntetyczna marihuana lub K2 Spice to psychoaktywny produkt ziołowo - chemiczny, który po spożyciu imituje działanie marihuany. Jest najbardziej znany pod nazwami K2 i Spice, które w dużej mierze stały się znakami towarowymi używanymi w odniesieniu do każdego syntetycznego rodzaju marihuany. Badania sugerują, że zatrucie syntetyczną marihuaną wiąże się z ostrą psychozą, pogorszeniem wcześniej stabilnych zaburzeń psychotycznych, a także może mieć zdolność wywoływania przewlekłego (długotrwałego) zaburzenia psychotycznego wśród osób podatnych, takich u których w rodzinie występowały choroby psychiczne. Podwyższony poziom metabolitów w moczu występuje w ciągu kilku godzin po ekspozycji i pozostaje wykrywalny przez 72 godziny po zażyciu (w zależności od użycia/dawkowania). MultiDop Panel wskazuje wynik dodatni dla K2, gdy jego metabolity w moczu przekraczają poziom 50 ng/ml.
AB-pinaca (ABP/K3)
AB-pinaka to związek, który po raz pierwszy został zidentyfikowany w Japonii w 2012 r. jako składnik syntetycznych kanabinoidów. Pierwotnie został opracowany przez Pfizer’a w 2009 roku jako lek przeciwbólowy. AB-pinaca trafił na europejskie rynki narkotykowe, gdzie jest sprzedawany jako środek roślinny lub w postaci proszku o przeznaczeniu laboratoryjnym (Research Chemical). W związku z tym syntetycznym kanabinoidem odnotowano szereg przypadków hospitalizacji i zgonów. MultiDop Panel wskazuje wynik dodatni dla ABP, gdy jego stężenie w moczu przekracza poziom 25 ng/ml.
Oksykodon (OXY)
Oksykodon jest półsyntetycznym opioidem o strukturze podobnej do kodeiny. Lek jest wytwarzany przez modyfikację tebainy, alkaloidu występującego w maku lekarskim. Jego działanie podobne jest do działania morfiny i heroiny. Działanie narkotyczne wykazuje już w dawkach medycznych. Oksykodon, podobnie jak inni agoniści opiatów, łagodzi ból, działając na receptory opioidowe w rdzeniu kręgowym, mózgu i prawdopodobnie bezpośrednio w dotkniętych tkankach. Oksykodon jest przepisywany w celu łagodzenia bólu o nasileniu umiarkowanym do wysokiego pod nazwami handlowymi wyrobów farmaceutycznych OxyContin®, Tylox®, Percodan® i Percocet®. Podczas gdy Tylox®, Percodan® i Percocet® zawierają tylko małe dawki chlorowodorku oksykodonu w połączeniu z innymi środkami przeciwbólowymi, takimi jak acetaminofen lub aspiryna, OxyContin składa się wyłącznie z chlorowodorku oksykodonu w postaci uwalniającej się w czasie. Czas
wykrywania oksykodonu w moczu jest podobny do innych opioidów, takich jak morfina. MultiDop Panel wskazuje wynik dodatni dla OXY, gdy jego stężenie w moczuprzekracza 100 ng/ml.
ŚRODKI OSTROŻNOŚCI
- Test służy tylko do diagnostyki in vitro do użytku profesjonalnego.
- Nie używać testu, jeśli kopertka ochronna jest uszkodzona. Nie używać testu powtórnie.
- Unikać wzajemnego zanieczyszczenia próbek poprzez używanie oddzielnego pojemnika dla każdej próbki.
- Próbki moczu powinny być traktowane jako potencjalnie zakaźne. Zachować odpowiednie środki ostrożności przy pobieraniu, przechowywaniu i pozbywaniu się próbek i składników zestawu. Podczas pracy używać ubrania ochronnego, takiego jak fartuch laboratoryjny i jednorazowe rękawice.
- Para wodna w powietrzu i niewłaściwa temperatura mają wpływ na wynik testu.
- Zużyte materiały należy usunąć zgodnie z zasadami usuwania odpadów obowiązującymi w laboratorium.
POBIERANIE I PRZECHOWYWANIE PRÓBEK
Pobieranie moczu: Testy są przeznaczone do wykonania z próbek moczu. Świeży mocz nie wymaga specjalnego traktowania lub obróbki wstępnej. Próbkę moczu należy pobrać w dowolnym czasie w ciągu dnia do czystego i suchego pojemnika. Próbki moczu zawierające widoczny osad powinny być odwirowane, przefiltrowane lub pozostawione do odstania, w celu uzyskania klarownych próbek do badania.
Przechowywanie moczu: Zaleca się wykonanie oznaczenia zaraz po pobraniu moczu. Przed wykonaniem badania próbki moczu mogą być przechowywane przez 4 godziny w temperaturze pokojowej (25°C) lub do 2 dni w temperaturze 2-8°C. Do długotrwałego przechowywania należy próbki moczu zamrozić i przechowywać w temperaturze poniżej -20°C. Przed wykonaniem testu należy próbki doprowadzić do temperatury pokojowej. Próbki zamrożone należy rozmrozić, doprowadzić do temperatury pokojowej i dokładnie wymieszać.
WYKONANIE TESTU
Przed wykonaniem oznaczenia należy temperaturę testów, próbek pacjentów i kontroli doprowadzić do temperatury pokojowej (15 – 30C). Kopertki ochronne należy
otworzyć tuż przed wykonaniem testu.
1. Wyjąć odpowiednią liczbę testów z opakowań i opisać je imieniem i nazwiskiem pacjenta lub numerem identyfikacyjnym.
2. Zdjąć plastikową osłonę z panelu testowego. Paski testowe zanurzyć w badanym moczu do odpowiedniej głębokości tak, aby nie dotknąć powierzchni moczu dolną krawędzią plastikowej obudowy testu.
3. Po upływie 10 – 15 sekund wyjąć panel testowy z badanej próbki i umieścić go na poziomej powierzchni.
4. Wyniki odczytywać niezależnie dla każdego narkotyku po 5 minutach od momentu zanurzenia testu panelowego w moczu.
5. Nie brać pod uwagę wyników otrzymanych po czasie dłuższym niż 10 minut.
INTERPRETACJA WYNIKÓW TESTU
Uwaga:
1. Intensywność zabarwienia prążka testowego (T) może być różna w zależności od stężenia analitu obecnego w próbce. Jednakże jakikolwiek ślad prążka T wskazuje na ujemny wynik testu. Należy pamiętać, że jest to tylko test jakościowy i nie można określić stężenia analitu w próbce.
2. Najczęstszą przyczyną braku prążka kontrolnego (C) jest niewystarczająca objętość próbki, niedokładne wykonanie oznaczenia lub przeterminowany test.
KONTROLA JAKOŚCI
Testy mają wbudowaną wewnętrzną kontrolę jakości wykonania. Pojawienie się linii w strefie kontrolnej (C) świadczy o odpowiedniej objętości próbki naniesionej na płytkę testową i o prawidłowym wykonaniu oznaczenia. Kontrole zewnętrzne nie są zawarte w zestawie. Zgodnie z Dobrą Praktyką Laboratoryjną zaleca się stosowanie kontroli dodatniej i ujemnej w celu potwierdzenia procedury badania i weryfikacji prawidłowego wykonania testu.
OGRANICZENIA
1. Test jest przeznaczony tylko do użytku profesjonalnego do diagnostyki in vitro i służy do jakościowego wykrywania substancji uzależniających w moczu.
2. Wynik uzyskany testem jest jedynie wynikiem wstępnym. Należy zastosować bardziej swoiste metody chemiczne dla potwierdzenia otrzymanego wyniku. Zalecaną metodą potwierdzającą jest chromatografia gazowa/spektometria masowa (GC/MS) lub chromatografia cieczowa/spektometria masowa (LC/MS). Każdy wynik testu wykrywającego narkotyki i środki uzależniające, w szczególności wynik dodatni, powinien być wydany z rozwagą i po profesjonalnym osądzie.
3. Istnieje możliwość, że błędy techniczne lub proceduralne oraz niewymienione inne substancje lub czynniki mogą interferować w teście i powodować wyniki fałszywe.
4. Adulteranty, takie jak wybielacz i/lub ałun obecne w próbkach moczu, niezależnie od zastosowanej metody analitycznej, mogą być przyczyną uzyskania
nieprawidłowych wyników. Dlatego należy wykluczyć możliwość zafałszowania moczu przed wykonaniem badania.
5. Dodatni wynik testu wskazuje jedynie na obecność środka odurzającego/metabolitu i nie oznacza poziomu zatrucia.
6. Wynik ujemny nie musi oznaczać, że próbka moczu jest wolna od narkotyku. Wyniki ujemne można uzyskać wtedy, gdy stężenie narkotyku jest niższe od poziomu cut-off testu.
7. Test nie odróżnia środków odurzających od niektórych leków.
